Tagumpay At Pagbabago

Sa tuwing sasapit ang bagong taon marami ang namamanata nang pagbabago. Pagbabago na makalipas ang labingdalawang buwan ay wala namang nabago, pagbabago na tila sa unang mga buwan lang ng taon ginagawa. Marahil dahil kulang sa pagpupursigi, pananalig, puso at dedikasyon ay palaging hindi naisasakatuparan ang pagnanais na magbago. Hindi madaling sila'y sisihin, hindi madaling sila'y husgahan dahil minsan tayo mismo ay may pagbabagong nais na mangyari sa ating buhay pero hindi natin magawa. Maraming dahilan at maraming dapat na ikonsidera ngunit ang pinakamahalaga kung nais mo nang pagbabago dapat handa ka para rito; may sakripisyo para makuha mo ang iyong gusto at hindi darating ang pagpapala kung wala kang gagawin para makuha mo ito.

Lahat tayo ay may pagnanais na makamit ang tagumpay, tagumpay na kadalasan ay ginagawa ang lahat kahit na makasakit/ makaagrabyado ng iba. Ang tagumpay kasi para sa marami ay katumbas ng kapangyarihan, kasikatan at kuwarta. Naalala ko 'yung isang quote sa isang pelikula na 'sa pagnanais nating maging magaling kinakalimutan natin ang pagiging mabuti'. Kung bakit ba kasi obsessed ang mga tao sa kapangyarihan, kasikatan at kuwarta, kung bakit na naman kasi ang batayan ng pagiging matagumpay ay ang pagiging mataas ng iyong estado sa buhay kumpara sa nakararami.

Kadalasan, ang pananaw natin sa pagiging matagumpay ay ang magwagi sa hangganan ng buhay -- ang siyang tugatog o pedestal na dapat nating abutin. Sa karera ng buhay hindi dapat tayo nakatanaw sa may dulo lang para magtagumpay dapat ang tagumpay ay nakasalalay sa bawat hakbang ng ating buhay, sa bawat araw na ating nilalakbay. Ang maging masaya sa bawat araw ay isang tagumpay hindi ang magmukmok dahil hindi nakamit ang isang materyal na bagay. May oras at panahon sa bawat bagay at kung ang bawat araw ay iyong kinayayamutan mahirap hanapin ang tagumpay sa mga araw na darating pa.

Minsan, ang tagumpay ay gaya rin ng pagkabigo -- natatanaw.
Anong tagumpay ang mayroon ka kung ikaw ay tatamad-tamad sa buhay? Gaya ng pagkabigo madaling mawari kung ikaw ay magtatagumpay o hindi.

Upang magtagumpay at makamit ang nais na pagbabago dapat mapanatili ang tatlong bagay:

• Puso - sa lahat ng bagay na iyong gagawin at nanaisin dapat ito'y laging nasa puso. Hindi maaring gawin mo ang isang bagay dahil ito'y nais ng iba, para ma-please ang iba at para sa kapakanan ng iba, gawin lang motibasyon ito para sa gagampanan at gagawin ngunit higit sa lahat ang iyong puso ay 'di dapat mawawala. Ang anumang bagay na hindi ginampanan mula sa puso ay siguradong may kakulangan na tanging sinseridad lang ng puso ang makapupuno.
• Layunin - kung walang layunin mong gagawin ang isang bagay hindi ito matatawag na tagumpay. Kung ang nais mo lang ay makipagkumpitensiya sa mga taong gusto mong makita na nasa ilalim mo anong uri ng tagumpay ang dapat ditong itawag? Ang layuning tinutukoy dito ay ang 'mabuting layunin' hindi ang layuning ipamukha sa iba kung gaano ka naging makapangyarihan, kung gaano na karami ang iyong pera at kung gaano ka naging kasikat. Ang layuning magtagumpay at ang layunin para sa pagbabago ay dapat sa kapakanan ng ikabubuti ng pamilya at para sa sarili.
• Disiplina - sa likod ng isang tagumpay ay ang pagiging disiplinado. Kailangan mong kontrolin ang iyong sarili sa mga bagay na magpapabagal sa iyo sa pagkamit ng tagumpay at pagbabago. Ang lahat ng mga taong naging matagumpay sa buhay ay tiyak na dumaan sa puntong ito. Papaano mo makakamit ang mala-Adonis o mala-Venus na katawan kung wala kang kontrol sa pagkain? Papaano mo mabibili ang pangarap na bahay at lupa kung laman ka ng mall sa tuwing ito'y may Sale? Ang pagkamit ng tagumpay ay kakambal ng disiplina at sakripisyo. 

Sa paglalakbay mo patungo sa Tagumpay hindi maaring hindi ka magkakamali. Dahil bahagi ito ng pagiging tao, bahagi ito ng pagiging sino ka sa darating na panahon. Hindi maiiwasan ang pagkakamali ngunit ang mahalaga ay maging leksyon ang pagkakamaling ito para sa inaasam nating tagumpay. May tatlong uri raw ng tao pagdating sa pagkakamali; Ang Taong Tanga, Ang Taong Matalino, at Ang Taong Mautak.
Ang taong tanga sila 'yung nga tao na nagkakamali ngunit hindi nagsisisi at hindi natututo sa kanilang pagkakamali. Ang taong matalino sila 'yung nagkakamali pero sinasabuhay nila ang leksyon sa likod ng kanyang pagkakamali. Samantalang ang taong mautak sila 'yung mga taong sinasabuhay ang leksyon sa likod ng pagkakamali ng iba.

Hindi madaling maging taong mautak sa lahat ng pagkakataon pero sana sa tuwing tayo'y magkakamali maharap natin ang naging resulta ng bawat pagkakamaling ating ginawa. Hindi tayo perpekto pero hindi natin kailangang maging perpekto para maging mabuting tao, hindi tayo anghel pero hindi natin maging santo para gumawa ng mabuti para sa ibang tao, hindi lahat tayo matalino pero hindi tayo bobo para malamang ang tagumpay ay wala sa pag-apak sa ibang tao.

"Tara"

Inabutan kita ng 'sandaang piso, ngunit sa halip na bumili ka ng ating makakain, ibinili mo ito ng isang bote ng alak na may kasamang ilang piraso ng tsitsirya at apat na stick ng sigarilyo.

Nakasalampak ka sa malamig na sementadong sahig habang ako'y nakaupo sa bangkitong iniabot mo sa akin.

Banaag pa rin sa tindig at kilos mo ang katalinuhang hinangaan ko sa iyo noong nag-aaral pa tayo sa highschool. Sinindihan mo ang unang yosi at paitaas na ibinuga ang usok nito,  wari’y sinusulit ang pisong halaga sa iyong bawat paghitit at buga. Sinabayan mo ito ng isang buntong hininga na singhaba nang ngiyaw ng isang pusang gutom sa pagkain at kalinga.

Iniabot mo sa akin ang isang baso tila imbitasyon na sabayan kitang uminom.

"Tara!" maiksi ngunit makahulugan mong paanyaya.

Hindi ako tumanggi. Kinuha ko ang baso at sinalinan mo ito ng alak na hindi nalalayo ang kulay sa bakal na puno ng kalawang. Sabay nating nilagok ito. Bagama't naduduwal ako sa tapang ng lasa nito hindi ko ito ipinahalata sa iyo, ayaw ko kasing iparamdam sa iyo na malaki na ang ipinagbago ko simula nang lisanin ko ang probinsya nating ito.

Bilanggo ka pa rin ng karukhaan samantalang ako'y nakahanap na ng susi upang takasan ang kahirapan, hindi ko man nakamit ang lahat ng mga pangarap ko sa buhay masasabing matagumpay na rin ako sa sarili kong kahulugan at pamantayan. Ganunpaman, hindi pa rin nabawasan ang respeto at pagtingin ko sa iyo, ikaw pa rin ang dati kong kaibigang tumulong at gumabay sa akin sa mga panahong nangangamote ako sa ating mga aralin.

Aaminin ko, naninibago ako sa iyo. Hindi ko inasahang aabutan kita sa ganyang kalunos-lunos na kalagayan, ikaw na noo’y puspos ng pangarap – may pangarap na magarang bahay, masayang pamilya at maalwan na buhay.

Bagama't 'di hamak na malayo ang itsura mo sa mga nakikita kong taong-grasa sa Maynila, ngunit sa tingin ko hindi naman nagkakalayo ang inyong kalooban. Kahit hindi mo sabihin batid ko ito. Kahit mayroon kang kakarampot na pinagkakakitaan ngayon bilang taga-saka ng bukid ni Tatang Igme, batid kong hindi madali ang iyong pinagdadaanan, kulang na nga lang siguro ay sisihin mo ang Diyos sa iyong dinaranas na paghihirap.

Inumpisahan mong magkwento. Habang hawak ang baso ng alak sa kanang kamay sa kabila naman’y ang iyong sigarilyo.
Nalaman kong naging guro ka pala ng eskwelahang pinasukan natin noong tayo'y nasa elementarya. Kunsabagay, bata pa lang tayo noon ay ito na ang ambisyon mo - ang maging isang guro. Sa katunayan, ang ating paaralan na nga ang itinuring mong iyong ikalawang tahanan dahil paslit ka pa lang nang ikaw ay maulila sa iyong mga magulang. Tanging ang iyong tiyahin lang ang siyang nagpalaki at nagtiyagang nagpaaral sa iyo.

Matagal bago mo ulit sinundan ng pangungusap ang pauna mong kwento. Inabangan ko ito. Bahagyang nanabik.
Ngunit muli mong kinuha ang iyong baso, sinalinan ng alak. Mabilis mo itong nilagok. Halos pagsabayin mo ang pagtungga, pagnguya ng tsitsirya at pagsubo ng yosi sa iyong bibig. Siguro'y iyon ang paraan mo upang pigilan ang kanina pang nais na kumawalang mga luha, luhang hindi galing sa iyong mga mata kundi galing sa iyong tumatangis na puso.

Binaling ko ang aking mga mata sa apat na sulok ng tinatawag mong tahanan. Pumukaw sa aking pansin ang mga nakasabit na diploma at iba't ibang sertipikong nakakwadro sa isang bahagi ng dingding. Halos katabi nito ang mga medalya at tropeyong may iba’t ibang hugis at laki na tila napabayaan; sama-sama ito sa isang may kahabaang istanteng gawa mula sa kahoy na tulad ng iyong pagkatao - inaagiw.

Bukod sa maliit na mesa at dalawang plastik na silya na marahil ay iyong ginagamit sa tuwing ikaw ay kumakain, makikita rin ang lumang sofa na gula-gulanit, isang sirang durabox na lalagyan ng mga damit. Walang salamin, walang banyo. Kung gaano kahumpak ang iyong mukha ganundin ang laman ng iyong tahanang pawid.

Ayaw kong mag-usisa dahil baka lalo lang magpalala ito sa pakiramdam mong ikaw ay isang api.

Gusto kong malaman ang lahat ng tungkol sa iyo pero nais kong kusang-loob mo itong ilahad sa akin.

Sa tagal ng aking pagkawala tila naliligaw ako sa aking kinalakhan, estranghero ako sa aking dating kaibigan.

Ang sumunod mong paglagok ay nagbigay ng lakas ng loob sa iyo upang ituloy ang paglalahad ng iyong kwento.

Ikatlong taon mo noon bilang guro nang makaalitan mo ang punong-guro ng eskwelahang iyong pinapasukan. Kahit walang malisya ang iyong pag-uusisa tungkol sa kung paano ang sistema ng paggastos ng eskwelahan sa pasahod, pondo at donasyon ng mga mayayamang negosyante at pulitiko ng bayan, minasama niya ito. Simula noon, naging matabang na ang pagtrato niya sa iyo at pati ang halos lahat ng miyembro ng faculty na iyong kinabibilangan.

At isang umaga, nagulat ka na lamang sa paratang ng punong-guro sa pagkawala ng kanyang pitakang may laman na higit daw sa pitong libong piso, na natagpuan sa iyo kasama ng mga blangkong test paper ng iba't ibang mga subjects para sa susunod na periodical exam.

Halos tatlumpung taon na ang lumipas pero hindi mo pa rin ito makalimutan, detalyado mo itong ibinahagi sa akin. Tila naging isang multo sa iyong isipan ang iyong nakaraan na pabalik-balik at paulit-ulit na gumugulo sa iyong kasalukuyan.

“Ang paaralang aking itinuring na ikalawang tahanan – ang siyang nagkanulo at sumira sa aking mga pangarap at ambisyon.” Paulit-ulit mo itong binibigkas.

Hindi ko alam kung pagkaawa o simpatiya ng panghihinayang ang nararamdaman ko para sa iyo habang ako’y nakikinig sa mga kwento mo.

Naaalala ko pa noon kung papaano ka hangaan ng ating mga guro at mga kaklase ang iyong galing at talino sa recitation at sa anumang pagsusulit na binibigay sa atin.

Maraming mga pagkakataon ngang naging tanyag ang ating paaralan dahil sa inihatid mong tagumpay sa mga kompetisyon at patimpalak na iyong sinalihan. Kapalit ng karangalang ito ang pagka-inggit ng ilan nating kaklase at kamag-aral ngunit bilang matalik na kaibigan palagi kitang ipinagtatanggol sa kanila, batid kong hindi iyon lingid sa iyong kaalaman.

Ilang buwan kang hindi nakapasok dahil sa ipinataw na suspensyon sa iyo ng pamunuan ng paaralan. Dinamdam mo ito nang husto ngunit hindi ka basta nagpatalo, sa halip, idinulog mo ito sa opisyal ng Deped ng rehiyon na kalaunan'y nagpalala ng sitwasyon. Nagresulta ito sa tuluyang pagbawi ng iyong lisensya sa pagtuturo ng Komisyon sa Regulasyon ng mga Propesyonal sa rekomendasyon ng Deped.

Tila doon na huminto ang iyong mundo. 
Isinuko mo na ang iyong kinabukasan dahil sa desisyong iyon lalo na nang malaman mong kaanak pala ng punong-guro ang opisyal ng Deped na humawak ng iyong kaso.

Isa pang kwento ang nagpaantig sa akin bago mo nilagok ang huling patak ng alak sa iyong baso, sariling desisyon mong hindi magkaroon ng pamilya sa pangambang hindi mo sila mabigyan ng magandang tahanan at matinong kinabukasan.

Muli akong nanglumo, napailing. Kung may taong dapat na manghinayang sa iyo ngayong kinahitnan ay ako iyon. Kilala kita simula pagkabata, alam kong higit na may talino ka kaysa sa’kin, marami kang nakamit na mga karangalan, may angking galing ka kumpara sa akin, ngunit nasaan ka ngayon? Ang mismong sarili mo’y ‘di mo mahanap at ‘di mo maharap.

Nakapanghihinayang na ang tulad mong may eksepsyonal na kaalaman ay iginupo ng isang pagsubok lamang, nakalulungkot na ang tulad mong may talino at pinag-aralan sa isang iglap lamang ay sumuko at mistulang naging mangmang.
Isa kang taong may karunungan at karangalan ngunit hindi mo natutunan kung papaano bumangon mula sa pagkakadapa.

Ngunit maaring mali ako.

Sino nga naman ako para ikaw ay husgahan?

Sino nga naman ako para ipamukha sa iyo kung ano ang tama?

Kaibigan nga ako pero nasaan ako nang panahong higit mo akong kailangan?

Nilisan ko ang ating lalawigan upang makipagsapalaran sa Maynila at kabilang sa aking iniwan ay ang lahat ng hirap at alaala ng aking kabataan at pagkatapos ng napakahabang tatlumpu't limang taon, ito ako bumibisita, nangungumusta.

Pinilit kita noong sumama ngunit pinili mong magpakupkop at maghanap ng kalinga sa itinuring mong ikalawang tahanan, pinili mong manatili dahil nais mong maglingkod sa pamamagitan ng pagtuturo sa ating kababayan ngunit ikaw pala ang dapat na mag-aral pa tungkol sa tunay na kahulugan ng buhay.

Alam kong mabigat ang iyong dinadala at ayaw ko nang dumagdag pa sa iyong mga suliranin ngunit hindi ko napigilan ang aking sarili na sabihing:

“Hindi sagot ang pagsuko sa isang problema lamang, maaring naging hindi maganda ang karanasan mo sa una mong tahanan ngunit maari ka namang humanap ng iba pang tahanang mag-aaruga, lilingap at tatanggap sa kung ano ka at kung sino ka.”

Mahabang katahimikan ang naghari.
Sa unang pagkakataon, nagkrus ang ating mga tingin. Kita ko sa iyong mata ang lungkot at labis na pagkadismaya pero hindi mo pa rin nakuhang lumuha. Matapang mong pinipigilan ang kanina pang gustong kumawala na pagtangis subalit nabahag kang harapin ang isang pagsubok ng buhay.

Gusto kong sabihin sa iyo na: “Sige, lumuha ka lang dahil ang pagluha ay hindi isang karuwagan, mas karuwagan pa ang talikdan ang isang paghamong itinakda para sa atin.” Ngunit mas minabuti kong sarilinin na lang ito.

Ubos na ang alak sa bote ngunit hindi ang iyong kwento ng nakaraan.

Upos na ang iyong sigarilyo katulad ng pangarap mong tila patungo sa kawalan.

Palubog na ang araw katulad ng pag-asa mong unti-unting nililisan ang kaliwanagan.

Tatlong oras mong isinalaysay ang nakaraang tatlumpu’t limang taon ng iyong buhay na punong-puno ng magkakahalong lungkot, pagkabigo, takot, pangamba at pagsuko. Lahat ito’y masusi kong napakinggan hindi lang ng aking tainga kundi pati ng aking pusong nakikidalmahati rin sa iyong kapalaran.

Bukas, babalik na ako ng Maynila upang harapin ang panibagong hamong sasalubong sa akin. Ikaw naman’y maiiwan sa pawid na tahanang ito na katulad mo’y tila lumilimos ng kaligayahan.

Inabutan kita ng sampung libong piso hindi bilang limos kundi tulong at kahit ito’y iyong tinangggihan, ako na ang nagpumilit na ito'y iyong tanggapin. Sa halip na alak at sigarilyo ang iyong bilhin, ang halagang iyan sana ay mailaan para sa iyong pagtatanim, pagtatanim ng bagong pag-asa na iyong ipupunla sa paghahanap mo ng masaya at bagong tahanan, dahil naniniwala akong hindi pa ganap na huli ang lahat.

Bago kita iwan at ang iyong tahanan, isang mahabang paalala mula sa akin bilang kaibigan ang lakas-loob kong ipinarating sa iyo:

“Malungkot ang buhay kung ito ang iyong gugustuhin, masaya rin ito kung iyong nanaisin. Walang nagsabing madali ang mabuhay ngunit hindi ito dahilan para malugmok sa kalungkutan.

Hindi kailanman mawawala ang mga pagsubok ngunit hindi ito dapat tumbasan ng pagsuko. Lahat tayo ay may kanya-kanyang pangarap, simple man o imposible, maliit man o malaki at kabilang sa pangarap nating ito ang magkaroon ng sariling tahanan; hindi mahalaga kung yari man ito sa pawid o bato, sa kahoy man o sa barong-barong - ang mahalaga ay kaligayahan ang naghahari dito at kapayapaan sa isip sa bawat miyembrong dito’y nananahan dahil ang tahanan ay hindi likha ng anumang materyal sa mundo kundi ito’y likha ng pagmamahal na galing sa puso.

Hindi man naging maganda ang kapalaran sa itinuring mong una o ikalawang tahanan paka-isiping palaging may bukas na pagkakataon na makahanap ng tahanang magiging bagong kanlungan na tatanggap at uunawa sa lahat ng iyong kamalian at kahinaan, maglilinang ng iyong galing at katalinuhan.

Maaaring magkaroon ka ng magandang bahay ngunit hindi ibig sabihin nito na mayroon ka rin ng masayang tahanan, maaaring mabigo ka sa iyong pangarap na magarang bahay ngunit hindi dahilan ito para hindi ka na mangarap ng maganda at payapang tahanan dahil ang tahanan ay hindi tungkol sa dami ng biyaya kundi tungkol ito sa kung papaano ka mabubuhay ng payapa.”

Napansin kong bahagyang nangilid ang luha sa iyong mga mata.

Tinangka mo pang ikubli ito sa akin, pinilit mo pa itong pigilan, ngunit maya-maya pa’y tuluyan na ngang tumulo ang luhang galing sa iyong pusong matagal nang puno ng hapis at labis na paghihinagpis.

- E N D -

--------------------------------------------------------

Ang akdang ito ay ang aking lahok at pakikiisa sa taunang Saranggola Blog Awards.

Sa pakikipagtulungan ng:

At ang libog ay matatalo ng antok

At may namatay na isang mayamang pulitiko.
'Di nakapagpigil ang mga malisyoso at ang mga halang ang pag-iisip. Wala raw nabitbit kahit 'sang pirasong mulay sa kanyang pagpanaw; hindi raw nailigtas ng yamang umaapaw na daig pa ang buhos ng malakas na agos ng mabalasik na si Sendong, yamang higit pa ang bilang sa dami ng lahat ng Pilipinong nagtakwil man o hindi sa kanyang lahi, yamang kasalukuyang pinag-aagawan ng kanyang naiwang legal at ilegal na pamilya.
Hindi sila masisisi, kahit anong pagtanggi ay maalala ang bakas ng nakaraan at lumipas; nang akma ng huhulihin ang isdang lumalapa ng kapwa isda'y lumabas ang isang nagngangalit na pating at ang lahat ng nagtangka ay dinunggol at inihain ang pangil na higit pa sa tulis ng isang palaso. Ang tsubibong lumilipad na libangan ng kawal ng lipunan na inakala nang nagtatanga-tangahang pinuno nito na bago ay isinalya sa halagang birhen; sino ang may sala? Batid na ng lahat pero walang makapagsabi gayon pa man sa bandang huli wala namang may kasalanan; walang umaamin walang mapaparusahan kahit itanong mo pa sa mga naiwan nang nagpatupad ng batas-militar.

Kapwa hungkag ang nagtanungan, isa ka rin bang tanga? Nagmayabang na nangatwiran. Kung tanga ang turing sa paghagilap sa matinong pinuno, kung tanga ang tawag sa patuloy na paghahalal sa lider na ang panata’y mag-aahon sa mga nalulunod sa kahirapan, kung tanga ang taguri sa mga taong madaling magpatawad at makalimot...Tama nga sila, tanga nga sila. Tangang walang kadala-dala. Tanga pero hindi gago. Ngunit kasalanan pa rin ba natin kung patuloy tayong ninanakawan ng garapalan ng mga gunggong na nasa trono? Ikaw, ako, tayo ano ba ang kaya nating gawin para sila'y maigupo? Kaya mo bang tibagin ang pader na singtibay ng bundok na pinatatag ng kasaysayan? Kaya mo bang kitilin ang pagiging ganid ng marami sa kanila na ang nanalaytay sa kanilang ugat ay dugo ng kasakiman? Paano ka magwawagi kung ang iyong sandata'y patpat at ang kanila'y matalas na kris at may kapanalig na metal na kalasag?
Pero teka, nakikita ko sila sa pahayagang nagtatanong minsa'y nakapikit ang matang dumadalangin, minsa'y tumatanggap ng ostiyang komunyon, minsa'y nagkakawang-gawa sa mga dukha, mga nabiktima at nasalanta. Mabubuti rin pala sila. Ilang Ama Namin ba ang kanilang inuusal sa bawat araw tatlo, sampu, dalawampu? Ilang rosaryo ba ang kanilang napigtas sa tagal ng lumipas? Ang kanila bang pangmumog sa umaga at sa tuwing bumabaho ang hininga'y agua bendita? At kasabay kong ngumisi ang idolo ng mga aktibista na si Dong Abay.

Ano daw ang nasa dako paroon na bunga nang malikot na pag-iisip?
May natatanaw ka bang pagbabago o tagumpay? May pag-unlad bang sasalubong sa aandap-andap na pag-asa ng mga nagdarahop? May liwanag na bang sisilay at sisilip sa matagal ng karimlan? Saglit mong ipikit ang iyong mga mata…ano ba ang ‘yong nakikita? Madilim. Napakadilim. Gaya ng ating kinabukasan, madilim. At ikaw ay susuntok sa buwan, maghahagilap ng karayom sa dayami o makikipagdigma tangan ang isang balaraw laban sa dambuhalang armas ng mandirigma. Malabo ang tagumpay ‘wag mo nang isipin. Iba ang reyalidad sa pagiging optimistiko. Hindi ka uunlad sa pag-asa sa kanila baka tuluyan kang lumubog sa sinasakyan mong bangkang puno ng butas, nag-aagawan sa sagwan at naghihintay ng isdang hinuli gamit ang dinamita. Lumangoy ka muna hanggang makahanap at makahagilap ng panibagong bangka, makiangkas sa gusto ring magsikap, matutong mangisda. Walang puwang ang tamad sa nagmamadaling pag-ikot ng mundo. Ilibing mo na lang ang iyong sarili kung patuloy mong yayakapin ang katamaran, mga katawang malusog pero umaasa sa nagbabanat ng butong nasa lugar ng dayuhan, mga tiyan na busog pero ang nagpapalamon ay hinahabol ng gutom, mga ngiti nila’y matamis pero ang nagpapadala ng kuwarta’y pinagsimangotan ng among malupit, mga damit ay moderno’t mabango pero tila gulanit ang suot at pati pagkatao nang nagpapaalipin sa ibang nasyon. Muli mong idilat ang ‘yong mata. Ano ngayon ang iyong nakita? Pareho lang, kung isa ka sa nagpapaalipin sa kagaguhang hatid ng pulitiko, ng pulitika, ng komersiyalismo.

Marami ang humahanga’t nagayuma sa komersiyalismong hinatid ng mansanas na may kagat; may nagbenta ng laman, literal. Inoperahan kapalit ng ilang pirasong modernong pilak. May nag-iipon para makasunod sa uso, nais na may nakasukbit na mansanas sa sinturong mumurahin na alanganing plastik, alanganing balat. Walang medisina sa nilalasong sentido. Mga taong winaldas ang kinabukasan para sa kasalukuyang kaluhuan. Bukas uuwing luhaan, duguan pinitik ng mandurugas ang piraso ng mansanas at mangangarap ng bago ang walang kadala-dalang gago. Subukin mong tanungin kung may naisalba para sa anak na nagkukumahog sa pag-aaral o sa inang humahalinghing dahil sa karamdaman, ‘di makaimik. Katumbas ng katahimikan ay pagsang-ayon. Mga nasa tahanan ay nahuhumaling sa kinomersyal na sabon, umuubos ng higit sa anim na oras kada araw o katumbas ng higit sa siyamnapung araw sa isang taon. Umiiyak, tumatawa, nauulol sa karakter na umaastang sinto-sinto. Paulit-ulit. Parang hibang. May kandili, may pangangalunya…na naman. Umpisa pa lang alam na ang katapusan. Habang ang anak sa murang mga edad ay nasa datkom na mahalay at isa naman ay sumisigaw ng tagay. Detalyado at bente-bente ang kwento ng nasa sabon pero banlag sa istorya ng kanyang mga may balahibong-pusang inakay.

May mga bubot na magpapadala sa tawag ng kalamnan. Walang pakundangan, walang pakialam. Maghaharutan. Maglalandian. Magkakantahan. Bubuhatin ang pusong kiri. Titirik ang mata, kikislot ang laman. Butil-butil ang pawis sa silid na malamig. Sisimsim sa nektar; hihimurin ang hinaharap. Babanggitin ang mahal kita sa kanyang maharlika. Gagayahin ang eksena gabi-gabi sa obra-maestrang teleserye. Titikim, lalasap, madadarang. Naglalaro ng apoy ‘di mapapaso; nagtatampisaw sa ulan ‘di mababasa; humihigop ‘di mabubusog; kumakatas ‘di matigib ang uhaw. Hindi tumitigil, uulit. Bagito pero isa nang eksperto; isang mag-aaral pero daig ang kanyang guro. Nalimot ang alpabeto panay patinig ang bukambibig, a, e, i, o, u! Buhol-buhol na pangarap ay tuluyang mapuputol nang limang-minutong paulilt-ulit na sarap. Sandaling kaligayahan pangmatagalang sisihan. Matapos ang siyam na buwan palaboy ay nadagdagan.
May magsusunog ng oras sa halip na magsunog ng kilay; magpapaskil sa librong walang pahina, magyayabang sa huni ng ibon, maghahanap ng katatawanan at kalaswaan sa modernong tubo at dedepensa laban sa lumang tao. Kawawang haligi hilahod sa trabaho.

May nagpapataasan ng mapanghing ihi. Ayaw magpagapi kahit yabang na lang ang natitirang kayamanan. Nanaising tuntungan at apakan ang likuran ng iba upang mamintini ang kapalaluan. May mandurugas na aangat at makararating sa taluktok. Ibubuka ang bagwis at papaimbulog. Dahan-dahan sa paglipad at pagpagaspas ng pakpak mas malakas ang lagapak ’pag bumagsak sa lupa. Nakakalula sa itaas. Baka walang makasabay sa’yo at matuklasan mong ikaw na lang pala ang humihimpapawid; sa sandaling mapilay ang bagwis dahil sa iyong bilis unti-unti kang babagsak tulad ng pagkawala ng bagsik at pagtamlay ng lason ng mga mapanganib na pinuno ng iba’t ibang lugar at panahon; si Adolpo ng Alemanya na natagpuang may bala sa sentido inutas ang sarili ng tangan niyang armas na loyalista, ang dating hari na namuno ng halos tatlong dekada ng dating Mesopotamia ay kinitil sa pamamagitan ng pagbigti, ang makapangyarihang diktador na hanggang ngayon ay wala pa sa huling hantungan, pinagkaitan. Walang permanente. Walang pangmatagalan. Permanenteng interes at pangmatagalang pagka-inip lang. Sa pananatili sa tugatog lalago ang kaibigan ngunit sa pagdausdos at pagsadsad sa lupa unti-unting malalagas ang umano'y matatalik. At hangal lang ang magigimbal.

Ang kasinungalingan ay nakatakdang paniwalaan sa katagalan ‘pag patuloy na inuulit-ulit, ulit, ulit. Kaya ba ang lahat ay nagpapakakadalubhasa sa paglulubid ng buhangin? At ang pagsisinungaling ay kapatid ng pagnanakaw. Kaya ba marami ang mga ito’y pinagsasabay? Kaya mo bang basagin ang mundo ng kasinungalingan sa pamamagitan ng pagsiwalat ng katotohanan? Tutulad ka ba sa mga taong bumubulong ng sipol? Pinaniwalaan ba sila? Kung oo, ano na ang kinahinatnan nito? Saan ito tumungo? Nagmistula lang itong utot na nagyabang at umalingasaw sandali subalit naglaho rin ang aroma nang ganoon din kaliksi. May ilang mahusay sa pagsisinungaling na kahit ang sarili niya’y kanyang kinukumbinsi na katotohanan ang kanyang pinagsasabi. May mga ibang ginawa na itong hanap-buhay; propesiya ‘di umano pero panlilinlang ang adhikain. Mamalasin ka dahil walang trabaho. Katapusan ay malapit na maghanda ka lang. Bulaan. Isinasantabi na lang ang ika-siyam na utos. Lahat na ay bihasang magsinungaling, ako na lang ang hindi. At biglang humaba ang aking ilong.


Paano mo gustong maalala? Ano ba ang higit na mahalaga, ang makabuluhang kamatayan o ang makabuluhang pamumuhay? Paano kung hindi ka nagtaglay nito? Ano ang maalala sa’yo? Magtatanong ka pa, pare-pareho lang tayo. Gusto mo bang maalala ng lahat na ikaw ay bantog sa pagtatakip ng bumabahong katiwalian? O sa pagiging pusakal na pasimuno sa pagkawala ng nag-aaklas sa pamahalaan? O sa pagiging dalubhasa sa pagkamal ng yamang kinukupit sa mga pulubi? Hayaang magbunyi ang iba sa kamatayan ng isang pusakal, hindi mo sila mapipigil kasiyahan nila ito. Humanap ka na lang ng sarili mong kasiyahan. Subukan mong tumipa ng masasayang alaala kaysa maging palalo sa suot mong magara, subukan mong mag-abot sa mga nasalanta kaysa ibalandra ang nagmamayabang mong tableta; Subok lang, kung hindi ka sumaya sabayan mong tumawa ang mga mahuhusay mang-alipustang nasa ikatlong lahi; nasa Silid-Aklatan, Payaso o ang sikat na tatlumpu't-siyam na pulaga. Ako? Nais kong maalala ng mga tao ng walang pag-aalala parang alikabok na pupuwing sa taong may demonyong pag-iisip saglit na ikukusot ang mata pero muling papaslang.

Nagkubli ang gabi. Walang nangyari. Sumakay sa pulang kabayo o tatawag sa santong may dalang sulo, hihiram ng tapang sa katas ng ispiritu ng sebada. Lilimutin ang problema, panandalian. Hahamunin nito maging si Kamatayan. Isisisi ang malas sa lahat; sa gobyerno, sa magulang, sa orasan, sa balita, sa droga, sa gasolina, sa alak, sa punong tumawid sa kalsada. Baluktot na isipan ng buhay ng wagas na palaboy. Bukas, bubuka ang liwayway ang suliranin ay muling sisilay at may dagdag na liyo.
Kamay ng oras ay ‘di na kayang ibalik. Sayang na panahon. Malulugas ang dahon, hahalik sa lupa; matigas na bakal, kakalawangin; masel sa kalamnan, lalaylay. Ang malalabi sa libog ay hambog at ang landi ay magiging kadiri-kadiri. Gisingin ang nagtutulog-tulogang diwa. Hindi araw-araw pasko, hindi maaaring maghapon ay may araw, hindi habang panahon ay may lakas ang naghuhumindig mong kalalakihan. Subukan mo mang umulos ay ‘di naman tumitigas ang iyong mga litid at ugat. Lilipas ang panahong matikas.
Ang anumang bagay na hinandog mo sa ‘yong sarili ay kasabay mong papanaw at lilisan. Ngunit ang mga bagay na inalay sa kapwa mabuti o masama ay mananatili kailanman; huhusgahan ka sa iyong ginawa, hindi sa buwaya mong ‘di nangangagat o sa pamagat ng mga ari-arian o sa may lasong mansanas na may kagat. Habang may panahon pulutin ang mga nabasag na piraso ng iyong pagkatao sa sahig, ang tropeyo ay dekorasyon lang na inalay at dinesisyunan ng binayarang inampalan. Dahil bukas maaaring ang libog ay matatalo ng antok.

Manny Pacquiao and the Filipino Pride

At lahat ng pagbubunyi'y naglaho.

Natahimik ang lahat. Hindi makapaniwala. Nawindang nang sa bihirang pagkakataon si Manny Pacquiao ay humalik sa lona. Walang sumisigaw at nagshout-out ng "I'm Proud to be Filipino!". Kung bakit ba naman kasi nakadepende ang Filipino Pride sa iilang tao lang, katulad ni Manny Pacquiao. Paano kung dumating ang sandaling hindi na niya makuhang maipagtanggol ang Filipino Pride? Paano kung kabiguan ang kanyang maihatid sa kanyang kababayan sa halip na katagumpayan? Paano kung lahat nang inasaahan sa kanya ay 'di na niya matupad? Tila dumating na nga ang araw na iyon, gabi ng Disyembre 8, 2012 nang malasap ni Manny ang sinasabing pinakamalalang talo niya sa kasaysayan ng Boksing.

Nasaan na ang dati'y nagbubunyi at nang-aalipusta sa lahi ng Mexicano noong sunod-sunod ang tagumpay ni Manny? Dahil ba sa pagkakataong ito na nabigo si Manny ay aalipustahan na rin nila ang dating idolo? Anong lohika ba meron ang mga Pilipino at dapat nating ipangalandakan at ipagyabang sa mundo ang ating lahi sa tuwing mayroong isang ating kababayan na pumapaimbulog sa kanyang larangan? Sila na mas mayabang at mas maangas pa kaysa sa nag-uwi ng tagumpay at karangalan. Paano kung sila'y matalo at mabigo...ibig bang sabihin nun na wala na tayong dapat na ikarangal? In the first place, dapat bang tayo'y magmayabang? Hindi ba't mas kapuri-puri ang may mababang kalooban at mapagkumbaba? Sino ba kasi ang nag-imbento ng slogan na "I'm proud to be Filipino!"? Uulitin ko, ang karangalan ng lahi ay hindi dapat nakasalalay sa iilang taong matagumpay dapat ito'y pinagsama-samang mabuting asal, talino, talento o tagumpay ng isang lahi katulad ng tagumpay ng mga Hapon sa larangan ng teknolohiya, ang tunay na pagmamahal at pagtangkilik ng mga Koreano sa kanilang bansa, ang progresibong mentalidad ng mga Briton at solidong pagpoprotekta ng batas ng mga Amerikano, at marami pang iba. May naisip ka bang pwedeng ipangtapat dito?

Si Manny Pacquiao ay itinuring ng marami nating kababayan na Superhero. Superhero na hindi nadadaig at hindi nagagapi ng mga kalaban, handang tumulong anumang oras, hinahangaan at tinitingala ng ninoman. Subalit nakalimutan natin na siya'y tulad din natin, mortal; na anumang oras ay maaring magapi at masawi. Ang sinumang nasa itaas na nasa kalagitanaan ng rurok ng tagumpay ay nakatakda at wala nang ibang pupuntahan kundi ang bumaba at iba pa nga'y malakas ang pagbasak. Katulad ng paglagapak ng napakaraming tao na inakalang habangbuhay ang tinatamasang tagumpay. Lahat ng bagay na nasa atin ay hiram lamang magmula sa anumang suot mo hanggang sa mga ari-arian mo hanggang sa posisyong kinalalagyan mo ngayon. Darating ang panahon na tayo'y kukupas at lilipas kasama rin dapat ito sa ating inaasahan at pinaghahandaan.

"Sometimes we win, sometimes we lose".

Ito ang pahayag ni Manny pagkatapos ng kanyang nakadidismayang laban. Mabuti pa ang taong ito na itinaya ang buhay at karangalan ay marunong tumanggap ng pagkatalo hindi tulad ng napakaraming mga tao na palaging nagrereklamo at nag-aalibi sa tuwing mabibigo. Maaring sa umpisa'y hindi muna lubos na matanggap ang kasawian pero hindi dahilan ito para mapako at malubog kung saan ka sumubasob. Ngunit ang higit na nakakadismaya ay ang biglaang pagkambyo ng dating masugid na taga-suporta ni Manny; sila na ubod-yabang sa tuwing mananalo si Manny pero ngayo'y puro pintas ang lumalabas sa bibig patungkol sa lifestyle ng asawang si Jinkee hanggang sa kanyang ina na si Mommy D. Palagi na lang tayong may dahilan, palagi na lang tayong naghahanap ng escape goat, palagi na lang tayong naghahanap ng pagkakatuwaan.

Tunay ngang ang tadhana'y merong trip na makapangyarihan. Sino bang mag-aakala na pagkatapos pasukuin at gibain ni Manny ang higit na malalaking kinalaban niya na tulad nina Dela Hoya, Cotto, Hatton at iba pa, isang hindi kalakihang si Marquez ang magpapabagsak at literal na magpapalugmok sa kanya. Sa panahong mayroon tayong inaasahan pag pinagtripan ka ng tadhana wala kang magagawa. Sa panahong labis ang iyong excitement biglang may sasalubong na masamang balita. Sa panahong labis ang iyong tiwala sa sarili mong kakayahan doon ka pa mabibigo at iyan nga ang nangyari kay Manny.

Maaring nakatakdang matalo si Manny para ipaalala sa atin na parati at palaging may nakahihigit sa taglay nating lakas, talino at talento. Habang tinitingnan o binabasa ko noon kung paano laiitin, murahin at alipustahin ang mga tinalo noon ni Manny, napapailing ako. Paano kung sa atin ito gawin? Higit na bayolenteng reaksyon ang ating igaganti dahil ang mga Pilipino ay balat-sibuyas; na kaunting puna lang ng mga kritiko ay agad tayong nag-aalburuto, kaunting pintas lang sa ating magaspang na ugali agad tayong magrereklamo samantalang ang hilig din nating mamintas, kaunting paglalahad lang ng kalagayan ng ating bansa o krimeng nagaganap pabubulaanan natin ito sa halip na aksyonan at solusyunan.

You can not serve two masters at the same time.

Kung hindi ka naniniwala dito, maniwala ka na. Isang malaking halimbawa dito si Manny Pacquiao. Simula nang siya'y mag multi-tasking bumababa ang kalidad ng kanyang paglalaro ng boksing dahil nga sa dami ng kanyang pinagkakaabalahan. Ninais niyang maging artista, recording artist, producer, host, all-around athlete, pastor, congressman o lingkod-bayan, pilantropo, negosyante, commercial endorser bukod pa sa pagmamahal niya sa pagbo-boksing. Sadya ngang ang tao'y walang kakuntetuhan. Kung ano ang hawak o taglay mo ngayon darating ang panahon na mag-aasam ka ng higit pa dito. Kung ano ang posisyon mo ngayon asahan mong aambisyonin mong higitan ito. Kung paano mo hawakan ang tagumpay na hawak mo ngayon ay mahirap panatilihin ngunit hindi naman talaga kailangang hawakan ng habangbuhay ang katagumpayan ang dapat lang ay maluwag sa dibdib nating ito'y bitawan at ipasa ito sa ibang may karapatan din. Walang panghabangbuhay lahat ay nakatakdang magwakas katulad ng posibleng pagwawakas ng karera sa boksing ni Manny Pacquiao. Ngunit sa pagtatapos na ito tiyak na may magbubukas ng isang bagong hamon at isang magandang simula.

Buksan ang bagong pahina ng libro mayroon ding iba pang ibang gumagawa ng bagong istorya at kasaysayan. Isantabi muna ang Filipino Pride na maangas. Moved on na Pilipinas.

Tagumpay

Ano ba ang sukatan mo ng tagumpay?

Tagumpay na bang maituturing kung ang isang tao'y maraming posesyon? Mayaman? Makapangyarihan? Matalino? Mataas ang pinag-aralan? Sikat na personalidad? Sagad sa papuri? Maraming tropeyo, medalya o may nakamit na mga karangalan?

Ayon sa UP Diksiyonaryong Pilipino na aking napagtagumpayan sa patimpalak ni G. J.Kulisap, ang kahulugan ng Tagumpay ay ang katuparan o kaganapan ng anumang plano o balak kabilang dito ang pagkakamit ng yaman, katanyagan at iba pa. Kung ito na nga ang batayan natin ng tagumpay marami palang tao ang naging matagumpay sa buhay! Ngunit sapat ba ang ilang mga "tagumpay" upang mapunan nito ang kaligayahang hinahanap nating mga tao?

Ang susi ba sa kaligayahan ay ang katagumpayan? O ang susi sa pagtatagumpay ay kaligayahan? Magkadugtong ba sila na hindi maaring paghiwalayin? Maari ka bang maging matagumpay ngunit hindi lubos na maligaya o maari kang lumigaya ngunit kapos sa nakamit na tagumpay? Isasakripisyo mo ba ang iyong kaligayahan para magtagumpay o ibubuwis mo ang iyong tagumpay para sa wagas na kaligayahan?

Hindi maitatanggi na hindi lahat ng matagumpay ay maligaya at hindi lahat ng maligaya ay matagumpay; kung gayon hindi sila palaging magkadugtong dahil ang tao'y maaring maging maligaya nang walang tagumpay at maari kang maging matagumpay nang hindi maligaya.

Ang kabaligtaran ba ng tagumpay ay kabiguan?

At ang kawalan ng tagumpay ng tao ay kasawian?

Kung hindi mo ba napagtagumpayan ang isang minimithi ay isa na itong kabiguan? Paano mo sasabihin na ikaw ay isang matagumpay na tao o isang sawi?

Sa aking pananaw, ang kawalan ng tagumpay ay hindi isang lubos na kabiguan. Mas kabiguan ang paglamlam ng pagmamahal sa mga bagay na nasa iyong paligid at ang kakulangan sa pagtanggap sa mga bagay na nangyayari't nagaganap sa kabila ng mga bagay na tinatamasa. Mapanlinlang ang tagumpay maari kang dalhin nito sa kapanatagan o maari kang malulong sa hatid nitong kapalaluan. Kadalasan sa paghahangad ng tagumpay o pagnanais na mamintini ito ay nasasakripisyo ang ilang mahahalagang bagay sa buhay, ang atensyong kailangan para dito ay nababaling sa pagkakamit ng minimithi. Sana'y matutong magpasalamat sa Diyos sa anumang biyayang dumadating dahil hindi lahat ng ating nanaisin ay kaya nating mapagwagian at mapagtagumpayan.

Nakakalungkot malaman na ang sukatan ng tagumpay sa panahong kasalukuyan ay ang pagkakaroon ng maraming salapi - nakuha man ito sa hindi magandang pamamaraan. At kasabay ng pagkakaroon ng maraming salapi ay ang pagkakaroon ng karagdagan o labis na pagtitiwala/pagkabilib sa sa sarili at ang sa iba naman ay kayabangan o kapangyarihan. Kayabangang nagpupunla ng inggit o galit sa mga tao, kapangyarihang paikutin ang mga taong salat sa tagumpay at yaman. Mga taong alipin ng yabang at kapangyarihang kayang paboran ng pagkakataon. Sino ba naman ang hindi maghahangad na magkamal ng maraming salapi? Ang mabili ang anumang naisin sa buhay, gawin ang gusto ng walang sagabal na suliranin sa pera, makarating saan mang lugar na ibigin at walang pangamba sa anumang problemang pinansyal. Isang tagumpay na panandalian, isang mapakunwaring tagumpay.

Ngunit ito na ba talaga ang tagumpay na hinahanap natin?

Bakit ang maraming may pera na itinuturing nating matagumpay ay mayroon pa ring hinahangad o may maligalig na pag-iisip?

Matagumpay na ba sila'y matatawag?

Sasapat na ba ang "tagumpay" sa buhay ng tao?

Ngunit isa lang ang tanging sigurado ang tao'y hindi kailanman makukuntento. Anuman ang mayroon ka ngayon ay nakatakda mong palitan, anuman ang napagtagumpayan mo'y nanaisin mong madagdagan, anuman ang nakamit mo ay maari mo ring matalikdan...lalo't kung ang mga ito'y pawang hinangad ng dahil sa huwad na pangarap. Sa kabila ng pagtingin at paghanga ng mga tao sa isang matagumpay na personalidad masasabi kaya nating sila'y may lubos na kagalakan sa buhay?

Ang sukatan ng tagumpay ng bawat indibidwal ay magkakaiba. Maaring ikaw ay matagumpay sa paningin ng ibang tao ngunit sa sarili mo ay kabiguan ang iyong nadarama; maaring ikaw ay matagumpay na sa iyong napiling larangan ngunit sa ibang mapanghusga at may utak-talangka ay hindi ka pa rin matagumpay. Minsan ang iyong tagumpay ay nakasalalay sa mga inampalang may kakaibang batayan at hinahanap.

Ngunit higit sa tagumpay mas mahalaga na ikaw ay may kagalakan sa iyong puso.

Dahil hindi sasapat ang mga karangalan na nakamit o ang dami ng salaping nasa bulsa kung kalungkutan ang nananahan sa iyong dibdib. Ang pagmamahal sa mga bagay na iyong ginagawa; trabaho man ito o libangan ay maari ding tawaging Tagumpay. Magkamit ka man o hindi ng parangal, magtamasa ka man ng yaman o hindi kung pagmamahal ang naghahari sa bawat bagay na iyong ginagawa; mahal ka ng iyong pamilya hindi dahil sa palamuting nakamit mo, naalala ka ng mga tao dahil sa mga bagay na iyong ginawa ay isa ring Katagumpayan.

Aanhin mo ang tagumpay kung isa kang mandarambong sa paningin ng madla? May maruming pangalan at may kasaysayan nang panggigipit at pagiging ganid.

Ang karangalang napagtagumpayan mo ba'y lubos mong ikakasiya kung sa pandayara mo lang ito nakuha? Darating ang araw na ikaw ay babagabin nito.

May halaga ba ang tagumpay kung nasakripisyo mo ang oras at kasiyahan ng iyong pamilya? Kung masyado mong naging prayoridad ang pag-asam sa katagumpayan sayang ang mahahalagang oras na nawala, hindi na ito kayang ibalik pa. Importante din ang parangal at pera ngunit mahalaga rin ang pamilya, ang sariling kagalakan at ang kapakanan ng mga nangangailangan ng kalinga ngunit paano ba ito titimbangin? Ang tagumpay minsan ay nasa isip lang, ang parangal ay iginagawad ng mga huradong may iba't ibang panglasa at pamantayan.

Huwag magpatali sa paghahangad ng tagumpay ng parangal baka ito ang maging balakid sa paggawa mo ng iyong mga naisin sa buhay, sa halip na ito'y makatulong baka makasama pa ito dahil sa labis na ambisyon at paglagpas sa limitasyong kaya mong ibigay. Hindi madali ang kumilos sa pamantayang inilatag kung taliwas ito sa iyong kakayanan, kalayaan, layunin at naisin.

Huwag isara ang paniniwala na ang pagkakaroon ng yaman ay katuparan ng tagumpay hindi maikakailang marami ang nalunod at nalubog sa ganitong paniniwala. Kayamanan kapalit ng dignidad at pangalan. Dignidad at pangalang tila winawalang-bahala na sa isang modernong panahon. Datapwat ang yamang ito'y 'di nadadala sa pagpikit ng mata, pagpantay ng mga paa, sa pagtawid sa kabilang buhay.

Hindi masama ang makatanggap ng mga papuring galing sa mga taong niyakap at tinanggap ang iyong ginawa perpekto man ito o hindi; masarap ang ganitong pagkilala, nakapagpapaluwag ng dibdib at nakapagpapataba ng puso. Kusa itong maglalagay ng ngiti sa labi dahil sa hatid nitong inspirasyon ngunit 'di dapat ito maging dahilan upang magmalaki, huwag itong limusin dahil kusa itong iginagawad sa mga taong nararapat.

Karangalan, salapi at papuri lahat ito'y mahalaga, ito ang magbibigay kahulugan sa higit na tagumpay na hinahangad ng mundong mapagnasa kung makakamit mo ang isa sa mga ito o lahat ng ito'y mapasaiyo sana'y magsilbi lang itong pabuya sa mga nakamit mo sa buhay at hindi ito ang mga dahilan kung bakit ka nabubuhay.

Magkabilang Mundo

Lubhang hindi matatapos ang ating paghahalintulad at paghahambing sa magkabilang mundo ng buhay. Katunayan lang ito na ang lahat ng nais nating mangyari ay hindi aayon sa ating kagustuhan. Na habang may mga taong labis ang kayamanan may mga tao namang lugmok sa kahirapan, habang ang kalabisan sa iba ay pakikinabangan pa ng marami, habang ang iyong pinanghihinayangan ay sinasayang lang ng iba, habang ang basura sa mayayaman ay kayamanan pa ng mahihirap. Marami ang madalas na sinisisi ang mga kabiguan sa kung kani-kanino at kung saan-saan kahit wala naman itong kaugnayan at kinalaman sa kinahinatnan ng kanilang buhay. Na sa halip na magsumikap ay hinahayaan ang sarili na malubog at tuluyang hindi na bumangon sa isang hamon at pagsubok. May mga taong patuloy na ikinukulong ang pag-iisip; na ang mayayaman ay mapang-api at ang mahihirap ay mahirap pagkatiwalaan. Iwaksi sana natin ang ganitong mentalidad dahil kahit may kurot at kapiranggot na katotohanan ito hindi naman ito aplikable sa lahat ng tao. Hanggang saan ba tayo dadalhin ng paniniwalang ito? May buti bang maidudulot ito sa atin? Tandaan...Ang kasalanan ni Pedro ay 'di kasalanan ni Juan; ang naging kapalaran ng iba ay maaaring hindi mo kapalaran; ang katarungang nakamit ng iba ay maaaring ipagkait sa iyo at marami ang nasa ganitong kalagayan kahit ang isang pangulo ~ dahil may mga pagkakataong nangingibabaw ang mahuhusay magtago ng kasalanan at minsan ding nananaig ang mahusay sa pagsisinungaling at kadalasan parang kasalanan na rin ang magsiwalat ng katotohanan.

~ Habang may mga taong pumapadyak na ang halaga ng sapin sa paa ay libo-libo
May mga taong nakapaa lang at 'di alintana ang paglalakad ng kung ilang kilometro
~ Habang may mga kabataang sinasayang ang pagkakataong makapag-aral
May mga taong napagkaitan ng oportunidad ng isang edukasyong pormal
~ Habang may mga taong inaabuso ang sarili dahil sa iba't-ibang bisyo
May mga tao namang lubos na nagsisisi at nakaratay sa karamdaman dahil din dito
~ Habang may mga taong patuloy na nakalalaya sa kabila ng sandamakmak na kasalanan
May mga taong ngayo'y nakapiit kahit inosente at 'di ginawa ang paratang
~ Habang may mga opisyales na lumalamon ng pagkaing milyones ang halaga
May mga taong nagdarahop na kinakain ang tira-tira ng iba
~ Habang ang ilang Heneral ay nangungulimbat ng kung ilang milyong piso
Ang kanyang mga sundalo naman'y nakikipagdigma ng walang sapat na gamit at kay baba ng suweldo
~ Habang ang mga pulitiko'y malayang nangungulimbat sa kaban ng bayan nang nakatawa
May inang tumatangis dahil agad na ikinulong sa ibinulsang gatas na nasa lata
~ Habang may mga kababaihang walang pag-aalalang nagpapalaglag ng bata
Maraming kababaihan ang hindi nabiyayaang maging isang ina
~ Habang may mga taong may koleksyon ng iba-iba at mamahaling sasakyan
May mga taong walang pamasahe at di makarating sa dapat na puntahan
~ Habang may mga batang hindi na mabilang ang dami ng laruan
May mga batang hindi mabigyan kahit man lang manyikang basahan
~ Habang may mga taong tumututol sa pagkain dahil sa kaartehang dahilan
May mga taong literal na gumagapang na lang dahil sa kagutoman
~ Habang may mga taong nakatira sa malapalasyong tirahan
May mga taong ang barong-barong na nasa ilalim ng tulay ang itinuring nilang tahanan
~ Habang may mga taong nagsasayang ng oras at pera sa sugalan
May mga taong humihiling ng kaunting sandali na ang buhay ay madugtungan
~ Habang may mga taong humihiga sa karangyaan
May mga taong inuutas sa halagang 'sandaang piso lang
~ Habang may mga taong nagnanais na kitilin ang sariling buhay
May mga taong pilit na nilalabanan ang kamatayan sa kabila ng malalang karamdaman
~ Habang ang mga may kapangyarihan ay winawalanghiya at inaabuso ang batas
May mga tao namang sumisigaw at naghahanap ng katarungan.

Nakalulungkot. Subalit lahat ay pawang totoo at matuto sana tayong tanggapin ang katotohanang ito na ang buhay ay sadyang hindi patas; kung may mayaman may mahirap, kung may nabubusog may nagugutom, kung may kasiyahan may kalungkutan. Datapwat magkaugnay ang magkabilang mundo ito pa rin ang bumabalanse sa mundong ating ginagalawan.
Kung walang mayaman, sino ang magbibigay ng pagkakataon sa mga mahihirap na maghanap-buhay?
Kung walang kalungkutan, pa'no natin mapapahalagahan ang kaligayahan?
Kung hindi tayo nagugutom, makuha pa kaya nating magsikap?
Kahit sa lumang panahon ng kasaysayan ay ganito na ang naitakda. May mga panginoon at taga-silbi, may hari at may mga alipin, may mang-aapi at may inaabuso. Sino ba ang may kakayahang baguhin ito? Wala. Mananatili na ito ngayon, at bukas gaya ng pag-iral nito noong unang panahon.
Napakaiksi lang ng buhay para magmukmok, magnilay at manisi sa mga bagay na hindi natin kayang baguhin. Ang tao'y may kanya-kanyang pag-iisip at kakayahan. Ang tao ay tao at walang nagsabing tayo ay perpekto subalit pansin mo ba na parati na lang nating ginagamit na dahilan at hustisya ang pagiging tao natin para sa ating nagawang kasalanan? Kahit na madalas ay alam naman natin na kasalanan pero patuloy pa rin nating gagawin ang kasalanang ito.
Kung ginusto mong sayangin ang iyong oras, salapi at buhay ikaw ang magdedesisyon nito. Pero sana maisip naman natin ang buhay sa ilalim na bahagi ng mundo. Hindi man natin kayang baguhin ang mundo sana'y hindi rin tayo manatiling taga-silbi, alipin, mahirap, taga-sunod at api-apihan ng mga ligaw ang pag-iisip.
At kung bigo pa rin tayo makuhang maging makatotohanan ito, hindi pa rin ito dahilan para tayo'y gumawa ng kasamaan at hahayaan na lang natin ang ating mga sarili na sumabay at matangay sa dausdos ng agos ng kasalanan kahit mayroon pa tayong isang sangang makakapitan.