Case (un)closed: The Vizconde Massacre

There is no happiness for people at the expense of other people.”
-Anwar Sadat-

Pinilit kong pigilan ang sarili ko na gumawa ng isang blog entry tungkol sa kaso ng Vizconde Massacre dahil ito’y isang sensitibong isyu; na kung sino man ang panigan mo ay siguradong may masasagasaan ka pero hindi ko rin nagawa. Masyadong masalimuot ang usaping ito dahil ultimo ang lahat ng mga huwes sa Kataas-taasang hukuman ay hindi kumbinsido sa pagpapawalang-sala sa mga inakusahan. Sa botong 7-4-4 ng mga husgado; pito ang naniniwalang hindi sapat ang ebidensya, apat na kumbinsidong may sala ang mga naakusahan at apat ang nag-abstain.

Ang mga huwes na ito ay walang dudang hindi pangkaraniwan ang talino; mga bar passer at ang iba pa nga ay mga topnotcher, ang ibig sabihin nito sila ay nailuklok sa kanilang puwesto dahil sila ay able and capable na hawakan ang malupit na posisyong ito. Subalit sa nasabing boto na 7-4-4 hindi sila nagkakaisa na si Hubert Webb et al ay totoong inosente. Ano ba ang nangyari? Ano ba nakita ng mataas na hukuman na hindi nakita ng RTC? Kung talagang walang sala at walang kinalaman ang mga naakusahan nasayang ang malungkot at napakahabang labing-limang taon nilang pagkakapiit.

Ang hudikatura ng Pilipinas ay matagal ng pinagdududahan at hindi mo masisisi ang kaanak ng mga biktima kung sisihin man nila ito sa pagkaka-abswelto ng mga di-umano’y salarin. Hindi dito matatapos ang matagal at mitikal na digmaan ng may kapangyarihang mayayaman laban sa mga sawing-palad na mahihirap. Saan ba lulugar ang mga huwes? Ano ba ang dapat na batayan sa paghuhukom sa mga “salarin”? Sa halos magkakasabay na paglabas at pagbasura ng mga kontrobersyal na usaping Truth Commission, Hayden-Katrina Scandal at The Marcoses ill-gotten wealth mas maraming masa ang nairita at diskontento kaysa pabor dito at ang kanilang nagkakaisang tanong: ano ang aasahan ng ordinaryong si Juan sa kaso ng Vizconde Massacre?

Ilang oras matapos i-anunsyo ang paborableng desisyon para sa mga naakusahan agad ding naglabas ng mga salaysay ang tagapag-salita ng Kataas-taasang Hukuman; na ang desisyon mga kagalang-galang na huwes ay bumatay lamang sa mga ebidensya at hindi nila tahasang sinasabi na ang naakusahan ay sadyang walang sala samakatuwid ang nagpanalo sa kanila ay ang tinatawag na “technicalities”. Kung tutuusin ay wala naman talagang nanalo rito kapwa ang mga naakusahan at si Ginoong Vizconde ay talo rito. Sa panig ng mga Webb, et al – sila ay hindi wagi dahil nasayang ang binuno nilang mga panahon na nasa loob ng kulungan dahil hindi naman pala sapat at kongkreto ang ebidensya laban sa kanila. Sa panig ng mga Vizconde – mas lalong hindi rin siya wagi dahil sa buong panahon ng pagdinig ng kaso ay umaasa siyang makakamit ang hustisya’t katarungan ngunit lahat ng ito’y gumuho sa isang iglap na animo’y tinangay ng dumadagundong na agos.

Hindi ko pupunahin o pupurihin ang pitong huwes na pumabor sa mga akusado gayundin ang apat na tumaliwas sa desisyon ng mababang hukuman bagkus mas nakatawag sa akin ng pansin ang apat na huwes na nag-abstain o hindi bumoto sa usaping ito. Ang apat na huwes na ito ay may responsibilidad na sinumpaan sa mahal nating bayan ngunit sa pagkakataong ito, ito ay pawang kanilang tinalikdan sa kung ano mang dahilan. Hindi ba sapat ang kanilang talino para magdesisyon sa sensitibong kaso? May mga senyales ba galing sa itaas kaya hindi sila makapagdesisyon? O sila’y lumiban ng magkaroon ng kuro-kuro ang kapwa nila mga huwes? Mga buhay ang nakasalalay sa desisyong ito; buhay na nawala at mga buhay na napariwara dahil sa akusasyon. Sayang. Kung sila lang ay may sapat na tapang at lakas ng loob na magdesisyon baka nagkaroon pa ng sapat na justification ang hatol pabor man ito o hindi sa mga biktima.

Kasabay ng pagtangis ni Ginoong Vizconde sa narinig na hatol ay halos madurog naman ang puso ng maraming manonood sa telebisyon man o sa mismong lugar kung saan siya naroon; nakikisimpatiya at muling nakiramay sa pagkamatay at pagkawala ng mailap na katarungan. Sa kabilang banda nama’y hindi maipinta ang ligaya’t saya ng mga akusado gayundin ang pamilya nito; ligayang hindi mapapantayan ng anumang materyal na bagay sa mundo. Dito nila mapapatunayan ang sinabi ng isang Anwar Sadat na: “There is no happiness for people at the expense of other people.” Subalit kung talagang wala silang kinalaman at kasalanan sa pagkamatay ng mag-iinang Vizconde masasabi ko namang: They deserve all the happiness in the world. Sa tagal nilang nasa likod ng makalawang na bakal na rehas, mainit, masikip at nanlilimahid na kwarto at mala-impyernong buhay sa loob ng kulungan…gayong inosente naman pala sila, ito na ang tamang pagkakataong na sila naman ay lumigaya.

Sa dami na nang matatalinong humawak sa kasong ito, sa dami na nang nagmamagaling sa ganitong usapin at sa dami na nang lumabas na opinyon sa mga kwentuhan sino ba talaga ang inosente at may sala dito? Hindi ang huwes, hindi ikaw at hindi ako ang may otoridad at karapatang magsabi nito kundi ISA lang…kung sino ang pumapasok sa isip mo ngayon.



The ASTIG compilation

Astig - pang-uri; pabalbal; astig binaligtad na salitang tigas. Tumutukoy ito sa mga tao o sitwasyon na may maangas o matikas na taglay o pag-uugali.

Karamihan sa mga pinoy ay ASTIG sa halos lahat ng bagay at sa kanyang pananaw sa buhay. Bawat indibidwal ay may angking kaastigan ang iba ay kanila nang nabatid ang iba naman ay kailangan pang linangin at tuklasin. Negatibo o positibo man ito sa ating mata isa lang ang sigurado: ang pagiging astig ay tatatak sa isip ng pangkaraniwang pilipino at ng iba pang dayuhan. Ano-ano o sino-sino ba sila? Ito ang aking pananaw.


paa ng manok - dahil ang pinoy ay astig kahit paa ng manok o bituka o dugo man 'yan walang problema basta may mailaman sa tiyan kaya ng pinoy isubo yan. Astig di ba?

kuliglig - Astig na maituturing ang kuliglig at ang driver nito. Nag-evolve ito mula sa liternal na bukid hanggang sa Andres Bukid at Divisoria tinatangkilik ito ng motorista. Ano ang astig dito? Marami. Exempted sa huli, sa traffic rules, maraming sakay at higit sa lahat umaalma sa astig din na pulis!


double parking - kahit masikip na kalsada, kahit makaabala sa iba basta makapag-park lang at maipakita ang kaastigan gagawin ng pinoy 'yan. wala namang sumisita eh bakit aayusin ang parada?

habal-habal - kung siya'y tawagin astig na maituturing. Sa'n ka ba naman nakakita ng sasakyang dalawa ang gulong pero higit pa sa laman ng kotse ang kayang isakay! 'Wag mo isipin ang disgrasya para hindi ka mamroblema.

kampana ng simbahan - ay nanggigising na ayon sa isang kanta pero pa'no ka na ngayon gigisingin kung ang kampana ay naakyat-bahay na? Hindi pa ba astig ang tawag kung pati kalembang ng simbahan ay kayang nakawin? na ang timbang ay halos simbigat na ng ordinaryong sasakyan.

pag-ihi - ay isang ordinaryong gawain lang pero kung gagawin mo 'to kung saan-saan kaastigan 'yan 'tol! bantog tayo sa gawaing ganyan kaya bilib sa'tin ang mga dayuhan.

basura kahit saan - tapos magrireklamo tayo kung bakit may baha? sa kalsada, sa overpass, sa lrt kahit sa'n mo maisip may basura ganyan kaastig ang pinoy. Sablay nga lang.

inuman at sugalan sa daan - isang kaastigan! normal na senaryo na lang ito sa mahal kong bayan. idagdag mo pa ang tong-its na pampasaya maya-maya sila-sila rin ang mag-aaway-away. Lupit.

basketbol sa kalsada – isang kaastigan. kahit pa maraming naabalang ibang tao o sasakyan sa paglalaro nito okay lang basta mapagbigyan ang mga mini-liga na ganito. wa’ko kers ika nga. kung si kap nga eh hindi rin ito pinakikialamanan sino ang maglalakas-loob na gibain yan?
iskwater - sa ilalim man 'yan ng tulay o gilid ng riles ay maituturing na kaastigan. sila ang halimbawa ng tunay na survivor kahit sa'n mo ilagay siguradong mabubuhay. yan ang tunay na astig. idagdag mo pa sa pagiging astig nila ang pagkakaroon ng average na limang anak bawat pamilya. may bago nga palang tawag ngayon sa kanila hindi na raw iskwater kundi informal settler. ano ang pinagkaiba? wala. ang alam ko lang astig sila.

tricycle - tulad ng baraha na may apat na hari kabilang na rin sa hari ng kalsada ang mga tricycle. meron nga silang rehistro at lisensya pero malala din paglabag nito sa trapiko. overloading. counter-flowing. reckless. disregarding. 'pag nakasagi o nakabundol: sila pa ang minsa'y galit. ano pa ini-expect mo? astig nga eh.

MMDA signage - malupit na ang babala hindi pa rin nababasa ganyan kaastig ang mga pinoy. ipipilit pa rin ang gusto nila kahit alam nang mali 'pag nabundol...syempre kasalanan pa rin ng mga driver. reckless imprudence resulting to homicide.

manhole na ninanakaw - gustuhin man ni mayor na pagandahin ang kalsada o lagyan ng magagandang ilaw ang poste o pinturahan ng bago ang mga pader magdadalawang isip siya. bakit? nanakawin ang manhole. babatuhin ang ilaw. vandalism sa pader. tapos isisisi sa gobyerno ang kalagayan nila. ilagay sa ayos ang kaastigan.

pulubing nagyoyosi - pulubi man ay may angking kaastigan nakukuha pang magyosi eh wala na ngang pambili ng kanin. nakakaawa na ganyan ang kanilang kalagayan pero hindi naman sila nililimusan para ipambili lang nila ng yosi. lintik kasi na slogan 'yan: come to where the flavor is.

barubal na jeepney - kung hindi ka pa naka-encounter nito hindi ka tunay na pinoy. isa pang astig ng kalsada: ang mga jeepney. requirements na yata sa pagiging jeepney driver ang magbaba at magsakay kahit saan nila maisipan, ang umandar sa pulang ilaw at huminto naman sa luntian. hindi mo sila pwedeng sawayin dahil lalong lalabas ang pagka-astig nila. ako? binabaril ko sila gamit ang aking daliring hintuturo. bang!

walang helmet - alam na ngang bawal pero ginagawa pa rin. tipikal na pinoy. ordinaryong motorista, pulis, enforcer na nakamotor pansinin mo marami sila. abangan mo bukas sa paborito kong 24 oras may naaksidente dahil sa motor kundi namatay, ay malubha. at pag nabuhay uulit pa 'yan. astig eh.

commemorative plates - para saan ba 'yan? siyempre para ipakita sa madla na astig sila at hindi sila pwedeng sitahin sa kalsada! tiklop ang buntot ng MMDA kung ito ang nakalagay sa kotse mo imbes na regular plate. klasikong halibawa ng "the law applies to all otherwise none at all" taliwas nga lang.

sidewalk vendor - isa ring kaastigan ang pagtitinda sa gilid ng kalsada kahit alam nilang halos wala ng madaanan ang mga tao wala rin silang pakialam ganun talaga kailangang may laman ang sikmura, kahit na kinukumpiska o sinusunog ang paninda nila tuloy pa rin sila sa pagtitinda. survival of the fittest rules.

videoke - ang larawang ito ay kuha sa isang liblib na lugar sa probinsya ibig sabihin kahit sa'n ka man mapunta ang pagbi-bidyoke ay laganap. ganyan ka-astig ang pinoy pagdating sa kantahan. konting okasyon videoke, kahit sa patay may videoke, kahit masikip na eskinita magsi-set up para maipwesto ang videoke. priceless moments.

GMA - wala ng aastig pa sa pagmumukhang ito at walang hindi nakakakilala dito. Astig ito sa pinakamataas na antas! Kung manlalaro lang ito ng ahedres dadaigin nito sa Eugene Torre o Wesley So at malamang isa na rin itong grandmaster sa galing niya mag-pwesto ng mga opisyal. Astig 'di ba? Sa'n ka ba naman nakahanap ng tao...pangulo na nasa pinakamataas na posisyon eh tumakbo pang congressman. ang touch move ay para lamang sa ahedres pero ibahin mo 'to 'tol she's untouchable! Kasariang babae pero ugali ng tunay na lalaki. ASTIG!

Ang komersyalismo ng Paskong Pinoy

Okay, so malapit na naman ang Christmas. Sa loob-loob ng marami ay umpisa na naman ang mga alalahanin sa regalo sa kung sino-sino, sa mga pamangkin, sa ka-officemates, sa kaibigan, sa mga pinsan, sa iyong tito at tita, sa mga kakilala, sa mga hindi kakilala, sa kaibigan at syempre sa mga inaanak. Ilan na nga ba sila? Ano na nga ulit ang mga pangalan nila? Sino na nga ang mga Mommy't Daddy nila? Inaanak ko ba talaga sya? Ilang taon na ba sila? Mataba ba sya o payat? Pera na lang ba o regalo?

Iyan ang mga katanungang nasa isip natin taon-taon na lang pero hindi pa rin matandaan ang mga kasagutan. Makakalimutin ba tayo o sadyang matigas talaga ang mga ulo natin? Bakit hindi na lang natin isulat sa isang papel ang listahan nila para bago mag-Christmas ay hindi tayo gahulin sa oras sa kakaisip sa ating mga katanungan. Pero after the occasion, malamang na may mga makakaligtaan at makakalimutan pa rin tayo.

Sale sa mall, sale sa Tiangge, Zero interest na mga appliances - mga pang-engganyo sa mga tao at pangkaraniwang senaryo tuwing Disyembre. Nakakalungkot man isipin at sabihin pero taon-taon ay parang nagiging komersyal na ang bawat pasko ng karamihan sa atin. Realidad na ito. Parang naoobliga na ang marami na mamili, magbigay, mag-aginaldo, magregalo na kung minsan ay hindi na bukal sa loob ng iilan. Kamakailan lang ay nanawagan ang simbahang katoliko sa pagiging komersyalismo ng Paskong Pilipino dahil tila nawawala ang totoong diwa ng Pasko: ang birthday ni Bro. Sa pagkakataong ito ay magkasundo kami ng simbahan hindi katulad sa isyu ng "contraceptives". Naiirita na ang simbahan dahil maraming mga bata ang hindi nakakaalam kung kaninong okasyon ang pasko; ang sabay-sabay nilang sagot: SANTA CLAUS! (syempre kasama ang mga reindeer nito) imbes na si Hesukristo. Santa Claus na produkto at imahinasyon lang ng Coca-cola at malayong-malayo sa totoong St. Nicholas na payat at palihim ang ginagawang pagtulong at pamimigay ng aginaldo.

pamahiin at iba pa

Bunga ng ating kabataan, kamusmusan at murang isipan maraming mga bagay tayong pinaniwalaan ng mahabang panahon at ngayong may sapat na tayong pag-iisip alam na nating ihiwalay ang mali sa tama, ang katotohanan sa kasinungalingan, ang kathang-isip sa realidad.

Ang ilan sa mga nakalista dito ay posibleng pinaniwalaan mo rin nang ikaw ay medyo bata pa at ang ilan naman ay kasalukuyang nalilinlang pa ng mga "kalokohang" ito. Ang iba rito ay pamahiin, ang iba naman ay sabi-sabi lang ng mga matatanda noong araw na sa hindi malamang dahilan ay pilit na itinanim sa mga isip natin ng ating mga Inay o ng ating mga nakatatandang kapit-bahay o kaya naman ay kwento-kwento lang na kumalat at pinaniwalaan.

Silip sa dekada 80

At dahil wala pang cable noon at mahina ang reception ng antenna sa aming bubungan kumuha ako ng tinidor, inilagay sa likod at inipit sa kabitan ng kable ng antenna."

Ang dekada 80 ang sa tingin ko ang pinakamakulay na dekada sa lahat ng larangan - musika, pelikula, programa, kasaysayan, pananamit, moda at teknolohiya. Datapwat mas mahuhusay ang mga teknolohiya at imbensyon sa kasalukuyang panahon na pumapatay naman sa napakaraming negosyo; sa panahon naman ng dekada 80 nagmula ang mga ideya nang makabagong gamit o kasangkapan at nagkaroon lamang ng mga inobasyon. Hindi maikakaila na kay sarap alalahanin at sariwain ang panahong ito ng ating kabataan (sa mga kaedad ko) kung nabuhay at may malay ka na noong panahong iyon ay makaka-relate ka sa blog na ito.

Dekada 80 kung kailan hindi gaanong komplikado ang buhay, hindi pa laganap ang kahirapan gayundin ang katiwalian. Paatras yata ang usad ng buhay ng Pinoy dahil sa halip na umunlad ay lalo pa tayong nalubog sa kahirapan. Ang piso noon ay mayroon pang halaga at ang palitan ng piso sa dolyar ay naglalaro lang sa P16 hanggang P18. Ang trapik ay hindi pa malala dahil wala pang pedicab, kuliglig o tricycle sa kalsada panaka-naka'y may makikita kang kalesa na bumibiyahe, asul na bus na kung tawagin ay Lovebus at syempre ang hari ng kalsada ang makulay na jeepney na Sarao ang tatak. Sa mga nakakaluwag sa buhay ang kotseng kung tawagin ay Box-type ang bumida at kung may kaanak ka naman na galing ng Saudi stainless na owner-type jeep ang inyong serbis. Walang ibang sikat na relo noon kundi ang Seiko 5 at acid wash kung tawagin ang mga maong na pantalon, nutribun ang peborit ng mga estudyante at slumbook & flames naman ang kanilang libangan sa loob ng klasrum. Naalala ko pa noon na ang pamasahe sa jeep papunta sa paaralan kong Lakandula ng elementarya at Torres naman ng sekondarya ay umabot lamang yata sa piso ang pinakamataas.