Silang may gatas pa sa labi: Kabataang pag-asa ng Bayan

Paalala: Ang akdang ito ay hindi ginawa upang talikdan, pasinungalingan at kontrahin ang tinuran ni Gat Rizal na "Ang Kabataan ay ang pag-asa ng Bayan". Ito ay isinulat nang ayon sa obserbasyon at kasalukuyang nangyayari sa lipunan.

“Children today are tyrants. They contradict their parents, gobble their food, and tyrannize their teachers.” – Socrates

Hindi pa man kaarawan ni Gat Rizal, bibigyang pansin at espasyo kong muli ang mga kabataang pag-asa ng bayan. Kapansin-pansin naman talaga sila.
Mga kabataang kakaiba at nakakabahala na ang ugali at kilos.
Mga kabataang hindi lang basta kabataan.
Ano ba ang nangyayari sa kanila?
Sila ngayo'y mapupusok, matatapang, walang takot, walang pakundangan, walang pakialam.
Nagbago na nga ang mundo.

Sa murang edad na nasa elementarya pa lamang mga batang lalaki ay walang takot na ihahayag, ilalantad at ipapaskil ang kanilang kabadingan na pilit noong itinatago hangga't maaari. Matatapang na ibi-video ang sarili nakapusturang babae, nakatikwas ang daliri at buong giting na ihahayag ang malalaswang nais sabihin ng isip. Hindi ko alam kung sino o ano ang nag-impluwensiya sa kanila para magkaroon ng ganito kalakas ng loob para ipangalandakan ang napakamurang kalandian. Sa unang tingin, oo nakakatuwa pero kalauna'y hindi mo maiiwasang mapailing. Hindi ko nais na husgahan ang pagiging bakla nila pero talaga lang na nakakabahala. At hindi ka ba mababahala kung aksidenteng makita at mapanood mo sa Youtube na isa sa mga "rumarampang" ito'y anak mo? Saka mo sasabihing hindi ito nakakatuwa.

Sa halip na nasa bahay na nagbabasa ng aralin kasama ang pamilya, marami ang mas nanaising magpunta sa computer shop at maglalaro ng on-line games, mag-uubos ng mahabang oras sa Chat o sa Facebook, o kaya pasimpleng tatambay lang ng napakatagal. Magsasayang ng oras at perang pinagpagurang ng kanilang mga magulang. Kung ang bahay mo'y malapit sa isang computer shop alam mong kahit anong oras ay lagi itong puno at kabataan ang laging laman nito. Hindi masama ang mag-internet, mag-computer o maglaro pero ang lahat ng kalabisan ay masama. Mabuti sana kung ang sipag nilang magtungo sa ganitong lugar ay tinutumbasan din nila ng ganoong sipag sa pag-aaral.

Kapansin-pansin na rin na mga kabataan na rin ang nai-involve sa iba't ibang krimen na hindi lang sa Kamaynilaan kundi sa halos lahat na yata ng panig ng bansa. Mga batang snatcher, jumper boys o batang hamog, mga kabataang ginagamit ng sindikato at meron ding sa murang edad ay sila mismo ang namumuno nito, mga kabataang miyembro ng kung ano-anong gang at walang takot na makikipagrambulan sa mga nakakaaway. Napakatatalinong ipapamukha sa'yo na hindi sila pwedeng ikulong dahil sa umiiral na batas (RA9344- Juvenile Justice and Welfare Act of 2006), halos isampal na sa mukha mo ang dala nilang mga birth certificate katunayang sila ay sakop ng batas. Uulitin ko hindi sila pwedeng ikulong kahit sila'y miyembro ng carnapping syndicate, nagnanakaw o pumapatay. May gatas pa raw sa labi pero alam na kung paanong magnakaw at pumatay.

Kung dati 'pag may kaguluhan sa isang komunidad alam mo na agad na ang pasimuno'y mga adik na nagtitrip, mga lasenggong nagkapikunan o mga sigang maaangas. Sa modernong panahon ngayon mas malaki na ang porsyentong ang mga kabataan ang nag-umpisa ng gulo. Mas mahirap pa sawayin at supilin dahil kumakasa at walang preno sa pagmumura. Hawak ay sumpak, bote, tubo, bato at ihahagis ito ng walang pakialam kung sino ang tamaan. Hindi rin nila balak makipagsundo o makipagbati sa mga nakaalitan dahil ang plano nila'y rumesbak. Walang katapusang resbakan.

Pabata na rin ng pabata at tila sobrang maagang nahilig sa alak at sigarilyo ang mga modernong kabataan. Kung hindi mo ito napapansin siguro ay magandang obserbahan mo ang paligid mo. Mga teenager na kung makahitit ng yosi ay said na said hanggang 'dulo. Kay sasarap ng buhay na nakapagtatakang sa kabila ng kahirapan ng buhay ay laging may tangang yosi lalo sa gabi. Kapartner ng kwentuhan at ng yosing hinihitit ay ang umaatikabong inuman. Hanggang madaling-araw na lasingan lalo kung araw ng Biyernes o Sabado. Tila hindi makaporma ang mga magulang sa tigas ng mga ulo ng mga kabataang ito na karamiha'y magagaling mangatwiran at rebelde ang panakot kung sakaling mapagsabihan. At hindi lang mga kabataang lalake ang nasa umpukang inuman makikita mo ring nakiki-kampai ang mga kasing-edaran nilang mga kababaihan. Nagbago na nga siguro ang panahon at hindi ka sunod sa uso kung hindi ka marunong mag-yosi at tumoma.

Kung pag-uusapan na rin lang ang uso, uso na rin sa kabataan ang maagang mamulat sa SEX. Mga kabataang animo'y inosente, mga kabataang kung pagmamasdan mo'y 'di gagawa ng kalokohan pero marunong na pala ng sex o kaya'y mga kabataang babae na hindi nahihiyang magpaskil sa internet ng kanilang (halos) hubad na larawan. Liberated na nga sila. Kung malaking bahagi ng maagang pagkamulat ng kabataang ito ang malayang teknolohiya o mga programa sa TV na may temang pakikipagrelasyon o sekswalidad 'yun ang hindi natin alam. Marami-rami na ring kabataan ang nasira ang kinabukasan dahil sa maagang pagkamulat dito. Ayon sa pag-aaral, halos kalahating milyong sanggol ang pinaa-abort taon-taon ilang porsyento kaya dito na ang kabataan ang may gawa? Mga liberated na pag-iisip pero hindi naman kayang pangatawanan ang resulta ng kanilang pagiging mapusok. Asahan mo nang marami sa kabataang ito na maagang nabuntis o nakabuntis ay hindi magiging ganoon kadali ang buhay-pamilya dahil hindi nagawang mairaos ang pag-aaral.

Wala na nga yata ang panahong ang kababaihan ay mahinhin.
Wala na rin ang panahong ang kabirhenan ay pinahahalagahan.
Bawas na rin ang takot ng kabataan sa kani-kanilang magulang.
Mulat at liberal na rin ang kabataan sa iba't ibang mga bisyo.
Nagbago na ang mundo. Nagbago na ang kabataan.
Sila ngayo'y mapusok, mapangahas, mapanganib.
Sa kabilang banda, hindi naman lahat ng kabataan ay ganito pero marami sila, napakarami.
Kung ganito ngayon ang uso sa kabataan sana hindi na lang makiuso ang mga anak natin.

The adventures of Boy Kontra

Isang malabo at magulong usapan nina Emong Matanong at Boy Kontra.

EMONG MATANONG: O Boy, mukhang mainit na naman ang ulo mo ah!

BOY KONTRA: Oo! Badtrip ako.

EMONG MATANONG: Bakit naman?

BOY KONTRA: Pa'no may in-interview kanina sa 24 Oras tungkol sa kahirapan ng mga Pilipino may isang mama ang sabi kaya daw siya mahirap dahil sa gobyerno! Shet! Pa'nong hindi siya maghihirap eh mukha namang hindi siya naghahanap ng trabaho. Lahat na lang isinisisi sa gobyerno eh wala namang pakinabang 'yang letseng gobyerno na 'yan. Hindi niya pa ba alam 'yun?!?

EMONG MATANONG: Hayaan mo na. Baka naman may sarili siyang dahilan 'di ba nga ang sabi eh lahat ng bagay may dahilan?

Biglang tumayo si Boy Kontra at binatukan si Emong Matanong.

EMONG MATANONG : Aray Putsa, Emong! Ba't mo ko binatukan?!?

BOY KONTRA: Wala, gusto ko lang. Gusto ko lang patunayan sa'yo na hindi lahat ng bagay kailangang may dahilan.

EMONG MATANONG: 'Yan ang hirap sa'yo lahat na lang kinokontra mo.

BOY KONTRA: Hindi naman. Marami lang talaga mga maling bagay-bagay na akala ng marami ay tama.

EMONG MATANONG: Tulad nang...?

BOY KONTRA: Tulad ng paniniwalang ang mundo raw ay composed of 70% water at ang natitirang 30% ay land . Mali 'yun. Dahil ang mundo 100% composed of land. 'Di ba 'yung ilalim ng dagat, eh lupa?

EMONG MATANONG: Pilosopo ka naman eh. O sige, ano pa?

BOY KONTRA: 'Yung mga term na "safehouse" at "nakaligtas sa tiyak na kamatayan" na lagi kong naririnig sa mga balita, mali 'yun! Bakit? Meron ba namang safehouse na laging niri-raid at natutuklasan ng mga pulis? Eh 'di hindi na safe 'yun? Narinig ko nung isang araw si Oscar Oyda ng 24 Oras may binalitang biktima raw ng aksidente na "nakaligtas sa tiyak na kamatayan" kung tiyak na kamatayan 'yun dapat hindi siya nakaligtas. Ang gul0-gulo nila magbalita nililito nila 'yung mga tao. Shet.

EMONG MATANONG: Oo nga no? Malalim ka rin pala mag-isip Boy. (sinakyan na lang si Boy Kontra)

BOY KONTRA: Talaga. Tulad ng kasabihang Kung Oras mo, Oras mo na. Hindi 'yan totoo. Paano kung nakasakay ka sa eroplano ta's oras na ng piloto at inatake sa puso. Oras mo na din ba? Ano 'yan damay-damay? O kaya pinatay 'yung kaanak mo ng isang gagong adik at ikatwiran niya sa'yo na: "'senya na po oras na kasi niya!" Tatanggapin mo ba 'yung ganoong kagagong katwiran? 'Di pwede 'yun.

BOY KONTRA: Ilang beses na ring nababalita 'yung tungkol sa drug courier na mga Pilipino sa China may mga nabitay na sa kanila at may mga nakapila pang iba. 'Yung mga naiwang kaanak dito sa 'Pinas sinisisi na naman sa gobyerno kung bakit nabitay 'yung kaanak nila. Nalalabuan ako dun', pa'no naman naging kasalanan ng gobyerno ang kusang-loob na pagdadala ng droga nila sa China? Inutusan ba sila ng Embassy natin? Ang labo 'tol!

EMONG MATANONG: (speechless na nalabuan)

BOY KONTRA: Absence makes the heart grow fonder. May naniniwala pa ba diyan? Sino bang gunggong ang nag-imbento niyan? 'Pag ang dyowa mo nawalay sa'yo sa panahon ngayon malamang maiinlababo sa iba 'yun, tiyak yan. Kahit itanong mo pa sa mga Pinoy na nasa Dubai. Sa umpisa patikim-tikim na parang bisyo hanggang sa makalimutan na ang naiwang dyowa sa 'Pinas. Pa'nong hindi ko alam eh ginawa sa'kin yan! Shet talagang buhay 'to.

EMONG MATANONG: (Sa wakas, may naisip na itanong) Boy, naniniwala ka ba sa walang lihim na hindi nabubunyag?

BOY KONTRA: Isa ring kalokohan 'yan. Kung totoo 'yan alam na ba natin kung sino nagpapatay kay Ninoy? O 'di kaya ano ang lihim sa pagkawala ni Amelia Earhart? Ano ba ang lihim sa pagkawala ng mga sasakyan sa Bermuda Triangle? 'Yung CD ko ngang Inuman Sessions ng Parokya ni Edgar hindi ko pa alam kung sinong lihim na kumuha. Saka lahat naman tayo may tinatagong lihim 'di ba? Ikaw, wala ba?

EMONG MATANONG: (Nawindang at napatunganga. Hindi dahil sa hindi niya alam ang tungkol sa Bermuda Triangle o kung sino si Amelia Earhart kundi dahil siya ang lihim na nagnenok ng CD na Inuman Sessions na lihim ding ninakaw sa kanya ng hindi niya kilala; bumuntong hininga saka nagsalita) Pare speaking of lihim may problema kasi ako. Feeling ko kasi may itinatagong lihim 'yung misis ko dapat ko pa bang usisain at itanong 'yun sa kanya'Di ba ang pagsasabi ng tapat pagsasama ng maluwat?

BOY KONTRA: Depende 'yan kasi hindi sa lahat ng pagkakataon pwede kang magsabi ng katapatan lalo't kung magiging resulta nito'y hindi magiging maganda. Eh 'di hindi na maluwat na pagsasama 'yun? Dahil baka magresulta 'yun sa hiwalayan. Kung sakaling hindi mo matanggap ang lihim na sasabihin niya sa sa'yo baka mag-away lang kayo at mauwi sa hiwalayan. Ang nakaraan ay nakaraan 'wag mo nang balikan at itanong pa.

EMONG MATANONG: Okay. Salamat Boy.

BOY KONTRA: No worries Emong. (humirit ulit) Gusto ko ring idagdag na hindi rin ako sang-ayon sa kasabihang "kung ano ang puno siya ang bunga" sa prutas lang pwede 'yan pero sa mga tao hindi uubra 'yan. Ibig sabihin 'pag gago ang tatay gago din ang anak? Meron sigurong ganun pero hindi sa lahat ng pagkakataon. Kasi maraming Pinoy ang naniniwala sa kung ano-anong shet kaya 'yung mga kasabihan na kasing-tanda pa ng mga ninuno natin ay pinaniniwalaan pa rin. Ako? Hindi ako naniniwala sa mga letseng hula-hula, horoscope o feng-shui na 'yan. Ang tao kaya minamalas kasi tamad! 'Yun lang 'yun, shet.

EMONG MATANONG: Ha? Ah eh si-siya nga Boy, may point ka 'dun.

BOY KONTRA: Oo naman. Nagtataka lang ako, kasi dun sa opisina namin 'yung messenger namin ang narating na education ay college level dahil 'yun daw ang qualification ng HR pero bakit 'yung isang senador natin hindi naman naka-graduate ng High School gumagawa pa ng batas, ano 'yan lokohan? Sabi ko nga sa messenger namin magtiyaga lang siya dahil kung may tiyaga may nilaga. Aba! Ang loko kinontra ako.

EMONG MATANONG: Me kumokontra din pala sa'yo? Hehe.

BOY KONTRA: Kahit nga ako nagulat, hindi lang pala ako ang pala-kontra. Katwiran niya: sampung taon na raw siya nagtitiyagang magmessenger hanggang ngayon messenger pa rin siya. Hindi ako nakaporma, wala akong maisagot. Nawala ang pagiging henyo ko. Kunsabagay, dati kasi naniniwala rin ako na daig ng maagap ang taong masipag kaya lagi akong maaga dati sa trabaho ngayon minsanan na lang kasi mas naniniwala na ko ngayon na daig ng sumisipsip ang taong masipag. Napo-promote na ang dami pa ng benepisyo.

EMONG MATANONG: Ayus 'yan. Sumipsip na lang tayo. Hehe.

BOY KONTRA: 'Lam mo Emong, hindi kita kinukumbinsi sa mga sinasabi ko mga opinyon ko lang 'yan na katulad din ng opinyon ng ibang tao. Mabilis lang kasi ako mainis sa mga nagmamalinis o kaya sa mga naggagaling-galingan. 'Yung mga sumisigaw ng "kung kaya niya kaya mo rin" sa tingin mo totoo 'yun?

EMONG MATANONG: Siguro. Kasi 'di ba 'pag nagpursige ka sa buhay kakayanin mo lahat?
BOY KONTRA: Mali. Hindi lahat kayang gawin ng tao 'yung talento ng iba hindi pwedeng maging talento mo rin. May kanya-kanya tayong galing kaya nga may mga singer, dancer, doktor, engineer, abogado at iba pa. Halimbawang magaling ka sa isang bagay sa ibang bagay naman ay bobo ka kasi nga hindi mo expertise. Gets mo ba?!? (pasigaw)

EMONG MATANONG: Easy lang, Boy. Nag-uusap lang tayo.

BOY KONTRA: 'Sensya na. Nadadala lang ako ng emosyon ko. Meron pa pala isa 'yung magkakontrang dalawang kasabihan. "Huli man daw at magaling naihahabol din" saka "aanhin pa ang damo kung patay na ang kabayo". Ano ba ang tama diyan? Hindi ba ang labo? Kelangan pa bang ipaliwanag na malabo 'yan?

EMONG MATANONG: Malabo nga. Parang 'yung impeachment lang. Ang gulo, ang labo. Nanonood ka ba ng Impeachment?

BOY KONTRA: (uminit na naman ang ulo) 'Tangna! Nagsasayang lang tayo ng oras saka pera d'yan, kahit na ma-impeach pa 'yang si Koronang Tinik wala namang mangyayari d'yan hindi tayo mabubusog ng impeachment na 'yan at hindri yayaman ang Pilipinas o ang isandaang milyong Pinoy diyan, lalaki lang ang bill mo sa kuryente sa kakapanood mo sa walang kwentang palabas na 'yan. Mga honorable lawmakers na nagpaparatangan kung sino ang magnanakaw eh pare-pareho lang naman sila! Sabihin mo nga sa'kin kung sino ang hindi kurakot diyan?

EMONG MATANONG: (hindi nakaimik) Boy, inom na nga lang tayo sagot ko. Sandali bibili lang ako ng dalawang Red Horse.

BOY KONTRA: 'Yang pag-inom inom na 'yan alam nating masama sa katawan natin 'yan pero sige pa rin tayo ng sige. Alam mo ba ayon sa pag-aaral, ang liver related disease ay pangatlo sa Top 10 causes of Death dito sa Pilipinas? At pangatlo rin sa most common form of cancer sa buong mundo? Konting okasyon, inom. Bertday, piyesta, graduation, pasko, bagong taon, may nanalo sa karera o sa sakla, inom, 'pag nagkaumpukan inuman agad. Kaya ang daming nag-aaway dahil sa inom-inom na 'yan, eh.

EMONG MATANONG: 'Kala ko ba si Boy Kontra ka? Kuya Kim ka na rin ba?

BOY KONTRA: Hehe, hindi naman. Nabasa ko lang 'yan sini-share ko lang i-like mo naman! Ang totoo gusto kong uminom muna ng beer bago kumain, pampagana. Sige na, bili ka na nang maumpisahan na natin. Kampai!

Mga aral daw ng kuwento:

1. 'Wag maniwala sa sabi-sabi. Kung may nais malaman magsaliksik, mag-usisa, mag-imbestiga. Hindi lahat ng balita ay totoo at hindi lahat ng tsimis imbento. Maraming kasabihan ang kalokohan lang tulad ng propesiya o mga hula-hula kuno.
2. 'Wag umasa sa suwerte. Magsumikap at magtrabaho.
   
3. 'Wag isisi sa gobyerno ang kamalasan mo sa buhay. 'Wag din sa magulang mo, sa droga, sa barkada. Wala silang kinalaman sa desisyon mo sa buhay o sa taglay mong katamaran.
4. 'Wag mag-akusa sa kung sino baka mas madungis ka pa sa inakusahan mo.
5. Ang buhay ay hindi puro drama minsan may komedya din.
6. Iwasan makakwentuhan o maka-inuman si Boy Kontra (marami diyan sa paligid mo na ang bisyo'y kontrahin lahat ng kanyang maririnig, may kwenta man o wala).
   

Balat-kayo

Ang mundo'y mapagkunwari.
Minsan kailangan mo ring magkunwari upang hindi makasakit ng ibang damdamin. Ngunit kung ang nais ng iyong pagkukunwari'y upang apakan ang iba o ipamukha sa kanila ang 'yong mga posesyon, materyal man o hindi; wala ka na ring ipinagkaiba sa kung sino mang iyong kinamumuhian.

Ang mundo'y isang palaisipan.
Minsan alam mo ang isang kasagutan pero kadalasan naman ay hindi. Pero kung pupunan mo ng sagot ang isang katanungan para magyabang at ipangalandakan ang hiniram mong talino o sasagutin mo ang isang palaisipan upang maibsan ang isang naguguluhan kahit alam mong ito'y mali; wala ka na ring ipinagkaiba sa isang bulaang nagpropesiya nang katapusan ng mundo.

Ang mundo'y nangangailangan ng bayani.
Minsan kang makatutugon sa pangangailangan ng iilan pero madalas hindi mo rin sila matingnan sa kalunos-lunos nilang kalagayan. Ngunit kung nais mong mag-abot ng ayuda dahil gusto mong magbida o ikaw'y magbabahagi para ikaw'y maging tanyag; wala ka na ring ipinagkaiba sa umaambisyong pulitiko.

Ang mundo'y sinungaling.
Minsan kang magiging tapat at pipiliting maging maging masunurin ngunit kalauna'y magsisinungaling ka pa rin para sa hangaring mabuti. Ngunit kung ikaw'y magsisinungaling para pagtakpan ang krimen o mas malalang kasamaan; wala ka na ring ipinagkaiba sa isang halimaw na pusakal.

Walang pumipilit na ikaw ay 'wag magkunwari.
Walang kayang humadlang kung gusto mong magtalino-talinohan.
Walang pakialam ang marami kung ang pagtulong mo'y may kapalit.
Walang pipigil sa iyong mga kasinungalingan.
Pakinggan mo man o hindi ang mga nais na gustong magmulat at magpaliwanag ikaw pa rin sa bandang huli ang siyang masusunod. Kung ikaw man ay mahusay magbalat-kayo marami din ang bihasa dito. Hindi lang ikaw, sila rin.

Sila na...
Mas maaarte pa kaysa sa tunay na maganda.
Mas magaling pa 'di umano kaysa sa tunay na magaling.
Mas paingles-ingles pa kaysa sa tunay na mahusay sa ingles.

Mas nais magpapakilalang otoridad kaysa sa tunay na may katungkulan.
Mas nagbibigay ng payo gayong sila ang higit na nangangailangan nito.
Mas mayabang pa kaysa sa tunay na mayaman.
Mas maingay at maangas pa kaysa tunay na matalino.
Mas mapamintas pa kaysa sa ibang may karapatan.
Mas mapang-api pa kaysa sa maunawaing amo.
Mas mapang-alipusta pa kaysa sa mga tunay na milyonaryo.
Mas magastos pa kaysa sa tunay na may kakayahang gumastos.
Mas matatapang pa kaysa sa tunay na matapang.
Mas maporma at may mahal na gamit pa kaysa sa kanilang inuutangan.
Mas nagmamayabang ang mga kasangkapan kahit puro inutang.

Bakit ba mas simple at payak ang buhay ng may kaya sa buhay kaysa sa mga nagpupumilit na hikahos?
Napaisip ka ba? Isa ka ba sa kanila?

Ang mundo'y mapagbalat-kayo.

Ang panglabas na iyong nakikita ay iba sa tunay nitong anyo. 'Wag magpalinlang sa kumikinang na ginto marami rito ang imitasyon; 'wag magpadala sa matatamis na salita marami rito ang maghahatid sa'yo ng pait; 'wag magpadala sa uso ito ang maglulugmok sa'yo patungo sa bangin.

Ang mundo'y minsang mapagbiro. Mahirap unawain, mahirap intindihin. Magtatanong minsan sa mga walang tiyak na kasagutan ngunit sasagutin naman ang mga hindi mo tinatanong, may dadating nang walang pasintabi at may lilisan ng 'di magpapaalam. 'Wag mo nang isipin, 'wag mo nang pagtangkaing itanong kung bakit.

Kung bakit...
Minsan mas tinatangkilik ang mga istoryang walang kwenta kaysa sa may matitinong kwento.
Minsan mas may magandang pananaw pa ang salat sa paningin kaysa sa mga hindi bulag.
Minsan mas kapaki-pakinabang pa ang may kapansanan kaysa sa mga tamad na malalaki ang pangangatawan.
Minsan mas hinahangaan ang mayayabang kaysa mapagkumbaba.
Minsan mas pinagkakatiwalaan natin ang mababa kaysa sa matataas.
Minsan mas minamahal ang nagkukunwaring kawawa kaysa sa totoong kaawa-awa.
Minsan mas gusto mong tumulong sa iba kaysa sa mismong kamag-anak.

Minsan mas kahanga-hanga ang walang talento kaysa mayroon nito.

Minsan mas mapanganib ang isang alagad ng batas kaysa sa inakala mong kriminal.

Minsan mas pinapahamak at inilalapit ka ng kaibigan sa panganib kaysa ilayo ka dito.
Minsan nahahalal ang popularidad lang ang puhunan kaysa sa higit na may kakayahang mamuno.

Minsan nagtatagumpay ang masasama laban sa kabutihan.

Minsan mas pinaniniwalaan ang kasinungalingan kaysa katotohanan.

Dahil ang mundo'y mapagbalat-kayo. Siguro ikaw rin.